ارجاع اجتماعی(social referencing) در سال دوم زندگی ظاهر می شود.؛ کودک برای آنکه دریابد در برابر رویدادهای جدید چه واکنشی نشان دهد به سرنخ های هیجانی والدین و دیگران نگاه می کند
✳️ اعتقاد راسخ به دختر بودن یا پسر بودن در سن ۱۸ ماهگی ظاهر می شود و از ۲۴ تا ۳۰ ماهگی تثبیت می شود. کنترل ادرار روزانه معمولاً تا ۲ و نیم سالگی و کنترل ادرار شبانه تا چهار سالگی کامل میشود و در این سن معمولا کنترل مدفوع نیز تکمیل شده است.
✳️ در دوره ی پیش دبستانی (۲/۵ تا ۶ سالگی) ، تفکر کودکان خودمحور (ego-centric) است؛ کودک در این سن قادر نیست خود را جای فرد دیگری بگذارد و قادر به همدلی نیست؛ در این سن تفکر کودک شهودی و و پیش منطقی (pre-logical) است؛ و علت و معلول را نمیفهمند.
✳️ بین ۳ تا ۶ سالگی کودکان از بدن خود، وجود آلت تناسلی و تفاوت آن در دوجنس آگاه میشوند. بازیهای دکتر- پرستار امکان برون ریزی تخیلات جنسی را برای کودکان فراهم می کند.
✳️ آگاهی کودک در مورد بدن خود از اندام تناسلی فراتر می رود و کودک با بیماری و زخمی شدن اشتغال ذهنی پیدا میکند؛ به طور کلی این مرحله را مرحله ی چسب زخم (band-aid phase) نامیدهاند. هر جراحتی، باید از سوی یکی از والدین بررسی شود.
✳️ در پایان دوره پیش دبستانی، وجدان کودک شکل می گیرد؛ حدود ۷ سالگی کودک مقررات را اموری مطلق درک میکند و نمیتواند درک کند که در مورد یک موضوع اخلاقی ممکن است چند دیدگاه وجود داشته باشد؛
نقض مقررات مجازات مطلق در پی دارد، یعنی کودک در این سن به عدالت ذاتی اعتقاد دارد. بین ۲/۵ تا ۳ سالگی کودکان اغلب به بازی موازی می پردازند یعنی در کنار کودکی دیگر به بازی مشغول میشوند بدون انکه هیچ تعاملی بین آن ها وجود داشته باشد.
✳️ در سه سالگی، بازی به صورت ارتباطی (associative) است یعنی کودکان به دو یا در گروههای کوچک با یک اسباب بازی، بازی می کنند اما هنوز هیچ تعامل واقعی بین آنها وجود ندارد.
✳️ در چهار سالگی کودکان معمولاً به بازی مشترک (cooperative) میپردازند؛ یعنی در این سن تعامل واقعی و نوبت گرفتن امکانپذیر می شود.