آلرژی‌های غذایی در کودکان، مشکلات بسیار شایع و نگران‌کننده‌ای هستند اگر شما جزو آن دسته از مادرانی باشید که فرزندتان آلرژی غذایی دارد، حتما دیده‌اید که چگونه فرزندتان پس از مصرف مقادیر اندکی از شیر، تخم‌مرغ، بادام زمینی یا سایر مواد غذایی محرک دچار کهیر، تنگی نفس، تورم پلک‌ها و صورت، استفراغ و اسهال می‌شود و چقدر شما را نگران می‌کند.
طبیعی است که پس از مشاهده موارد فوق فرزندتان را به اورژانس بیمارستان می‌برید و با نگرانی درباره علت این علائم می‌پرسید و متوجه می‌شوید که فرزند شما به آلرژی غذایی مبتلاست. تا چندی قبل هیچ‌گونه درمانی جز پرهیز از غذاهای ایجادکننده آلرژی برای درمان آلرژی غذایی وجود نداشت ولی به تازگی دانشمندان با استفاده از یک روش جالب به جنگ آلرژی غذایی رفته‌اند. در این روش که از سوی پزشکان و متخصصان دانشگاه معروف دوک در آمریکا ابداع شده است، مقادیر بسیار اندک ولی افزایش‌یابنده‌ای از ماده غذایی محرک تحت کنترل و نظارت دقیق به وسیله کودک مصرف شده و مقدار آن به تدریج افزایش پیدا می‌کند تا زمانی که به تدریج تحمل نسبت به آن ماده آلرژی‌زا ایجاد شود.
آلرژی غذایی در واقع یعنی پاسخ ایمنی بدن به یک پروتئین موجود در مواد غذایی. آلرژی غذایی مشکل بسیار شایعی است، به‌طوری که در حدود ۱۲ میلیون نفر در کشوری مثل آمریکا به آن مبتلا هستند و میزان ابتلا هرساله در حال افزایش است. آمارها نشان می‌دهند که ۶ تا ۸ درصد از اطفال به این حالت دچار می‌شوند که موجب ۳۰ هزار ویزیت اورژانس و ۱۵۰ مورد مرگ در کشور آمریکا می‌شود. شایع‌ترین مواد غذایی ایجادکننده آلرژی غذایی عبارتند از شیر، تخم‌مرغ، بادام زمینی، ماهی، سویا، صدف، گندم و کنجد. این ۸ ماده غذایی در مجموع بیش از ۹۰ درصد از علل آلرژی‌های غذایی را شامل می‌شوند که البته از این بین ابتلا به آلرژی بادام زمینی خطرناک‌ترین نوع است و میزان ابتلا به آن طی ۱۰ سال گذشته در کودکان آمریکایی دو برابر شده است.
در حال حاضر بسیاری از مدارس، ورود و توزیع بادام زمینی و محصولات حاوی آن را ممنوع کرده‌اند. بیشتر متخصصان بر این باورند که غذای آلرژی‌زا بسته به ناحیه جغرافیایی و کشور متفاوت است. به عنوان نمونه، آلرژی به برنج در کشورهای آسیای شرقی که برنج قسمت عمده رژیم غذایی آنها را تشکیل می‌دهد، شیوع بیشتری دارد ولی در کشورهای اروپای مرکزی آلرژی به کرفس بیشتر دیده می‌شود.
ورود این گونه مواد غذایی محرک از طریق دستگاه گوارش موجب القای یک واکنش ایمنی در بدن شده و بدین ترتیب پادتن هایی علیه ماده آلرژی‌زا تولید می‌شوند.
در ادامه، واکنش پادتن‌ها با مواد پروتئینی موجود در ماده آلرژی‌زا موجب آزاد شدن برخی مواد شیمیایی مثل هیستامین از بدن می‌شوند که نتیجه آن القای یک واکنش ایمنی است. دانشمندان با بررسی آلرژی غذایی در نقاط گوناگون جهان متوجه شده‌اند که این بیماری در کشورهای پیشرفته شایع‌تر است. آنها یکی از دلایل این مسأله را عدم مواجهه زودرس با میکروب‌ها و سایر آلودگی‌ها و نیز مصرف بیش از حد پاک‌کننده‌های حاوی آنتی‌بیوتیک یا خودآنتی‌بیوتیک‌ها در کشورهای پیشرفته می‌دانند.
از طرف دیگر، تحقیقات در کشورهای جهان سوم نشان داده‌اند که مواجهه زودرس با میکروب‌ها و سایر آلودگی‌ها موجب تقویت زودرس سیستم ایمنی بدن شده و سبب می‌شود تا بدن تحت تاثیر پروتئین‌های ماده غذایی مهاجم خارجی قرار نگیرد. به همین دلیل، میزان آلرژی غذایی در این کشورها کمتر است.
متخصصان آلرژی پس از بررسی سابقه بیمار و علامت یا واکنش‌های مشاهده شده پس از مصرف غذاهای خاص در کودکان مشکوک، به بررسی و تشخیص این بیماری می‌پردازند. اگر این احتمال بود که علایم و واکنش‌ها با آلرژی‌های غذایی مرتبط باشند، در آن صورت تست‌های آلرژی انجام می‌شوند که معروف‌ترین آنها تست‌های پوستی و آزمایش‌های خونی هستند.
تست پوستی بررسی آلرژی، به سادگی انجام شده و نتایج آن طی چند دقیقه به دست می‌آیند. در این روش مقدار اندکی از ماده آلرژی‌زای مورد شک به آرامی در لایه فوقانی پوست قرار داده می‌شود. این کار سبب می‌شود تا در صورت حساسیت مقداری کهیر در همان نقطه به وجود آیند. تست پوستی وسیله‌ای خوب و مناسب برای بررسی ابتلای کودک مشکوک به آلرژی غذایی است.
از طرف دیگر، برخی تست‌های خونی مقدار پادتن‌ها در خون را اندازه‌گیری می‌کنند. متخصصان با انجام بررسی‌های دقیق موفق شده‌اند تا مقادیر طبیعی پاتن‌های مختلف در برابر غذاهای خاص را به دست بیاورند. این مقادیر می‌توانند با نتایج تست‌های خونی کودک مشکوک مقایسه شوند و چنانچه سطح آن بسیار بالاتر از حد طبیعی باشد، یک احتمال ۹۵ درصدی برای مبتلا بودن آن کودک به یک واکنش آلرژیک نسبت به ماده غذایی مربوطه وجود خواهد داشت.
تست‌های خونی این امکان را برای پژوهشگران فراهم کرده‌اند که به بررسی انواع و اقسام مواد آلرژی‌زا بپردازند ولی متخصصان استفاده از روش‌های مکملی نظیر ELISA را برای موارد خاص توصیه کرده‌اند. غیر از تست پوستی و بررسی خون، بسته به شرایط فرد مشکوک ممکن است سایر روش‌های تشخیصی افزایش حساسیت غذایی گوارشی نظیر آندوسکوپی، کولونوسکوپی و یا حتی نمونه‌برداری هم در صورت لزوم انجام پذیرند.
تا چندی قبل هیچ روش درمانی قطعی برای آلرژی‌های غذایی وجود نداشت و پزشکان به افراد مبتلا یا والدین آنها توصیه می‌کردند تا از مصرف این گونه غذاها خودداری کنند. علاوه بر این، به افراد خیلی حساس توصیه می‌شد تا مراقب هر گونه تماس، لمس و تنفس ماده آلرژی‌زا باشند. پزشکان به اشخاص مبتلا به این گونه آلرژی‌ها توصیه می‌کنند تا در صورت مشاهده علائم، به سرعت به مراکز درمانی مراجعه کنند تا تحت درمان (عمدتا با داروی اپی‌نفرین) قرار گیرند، به ویژه در مواردی که ممکن است مقداری غذای محرک به صورت تصادفی مصرف شده باشد.
نبود یک درمان قطعی برای آلرژی غذایی موجب شد تا دانشمندان با جدیت به دنبال راه حلی باشند. در یک تحقیق جدید که از سوی دکتر وسلی برکز از دانشگاه معروف دوک و همکارانش از دانشگاه پزشکی آرکانزاس انجام شد، متخصصان به بررسی راهی نوین برای ایجاد تحمل پرداختند. آنها با استفاده از یک روش جالب به تدریج تحمل کودک را افزایش داده و موفق شدند تا بروز علایم آلرژی را کاهش دهند.
آنها در تحقیق‌شان به بررسی آلرژی غذایی نسبت به دو ماده غذایی شایع یعنی تخم‌مرغ و بادام زمینی پرداختند. طی این تحقیق کودکان به بیمارستان دوک آمده و مقادیر اندک ولی روز به روز در حال افزایش از یک پودر تخم‌مرغ یا یک پودر بادام زمینی بدون چربی را بسته به نوع آلرژی غذایی مصرف کردند. مقدارمصرف در نوع بادام زمینی یک سه هزارم یک بادام زمینی و در نوع تخم‌مرغ یک هزارم از یک تخم مرغ بود و مقدار آن به تدریج افزایش پیدا کرد تا حدی که کودکان به کهیرهای حساسیتی دچار شدند. در این هنگام آنها به خانه فرستاده شدندو یک دوز روزانه از ماده آلرژی‌زا کمتر از آنچه به آن حساس بودند را دریافت کردند.
این کودکان هر دو هفته یک بار به بیمارستان برمی‌گشتند و پس از بررسی‌های کافی از نظر نبود حساسیت، دوز مصرفی آنها اندکی افزایش پیدا می‌کرد تا زمانی که به اندازه حدود یک دهم یک تخم‌مرغ یا یک عدد بادام زمینی کامل رسید. نتایج تحقیق غافلگیرکننده و بسیار جالب بودند. پس از مدت ۲ سال، ۴ کودک از کودکان شرکت کننده در تحقیق تخم‌مرغ توانستند که ۲ عدد تخم‌مرغ املت شده را بدون بروز هرگونه مشکلی مصرف کنند. در ۲ نفر دیگر نیز مقدار تحمل نسبت به تخم‌مرغ به مقدار زیادی افزایش یافته بود.
نتایج بررسی گروه کودکان شرکت کننده در تحقیق بادام‌زمینی نیز بسیار جالب بودند. به گفته دکتر برکز، ۶ کودک توانستند ۱۵ عدد بادام زمینی را بدون هر گونه مشکلی مصرف کنند. اینها کسانی بودند که قبل از شروع تحقیق قادر به مصرف حتی یک عدد بادام زمینی هم نبودند.
در هر حال، تا تکمیل نهایی این برنامه راه زیادی مانده است. به عنوان نمونه، این کودکان هنوز در حال دریافت دوز نگهدارنده روزانه‌شان هستند و دانشمندان نمی‌دانند که آیا این تحمل در صورت قطع مصرف دوز روزانه پایدار باقی می‌ماند یا خیر؟
نکته مهمی که متخصصان به آن اشاره می‌کنند این است که این نوع درمان حتما باید در مراکز درمانی مخصوص و با نظارت دقیق و کامل انجام گیرد تا از بروز هرگونه عارضه جانبی و واکنش خطرناک جلوگیری به عمل آید. دانشمندان در حال حاضر با استفاده از مهندسی ژنتیک به دنبال تهیه واکسن‌هایی برای درمان آلرژی‌های غذایی هستند. این واکسن‌ها در صورت کشف می‌توانند انواع آلرژی‌های غذایی را طی ۱۰ سال ریشه‌کن کنند.
واکنش های نگران کننده
علایم آلرژی‌های غذایی می‌توانند بسیار شدید بوده و خود را به صورت یک واکنش آلرژیک شدید در سراسر بدن و حتی مرگ نشان دهند. این واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی اغلب به صورت تورم پلک‌ها، صورت، لب‌ها، زبان، اگزما، کهیرهای پراکنده، خارش گلو و چشم‌ها و پوست، تهوع، استفراغ، تنگی نفس، اشکال در بلع و درد شکم ظاهر می‌شود. علایم یک واکنش آلرژیک می‌توانند به سرعت گسترش یابد و یا اینکه در حدود یک تا چند ساعت پس از خوردن ماده آلرژی‌زا ایجاد شوند.
در برخی موارد آلرژی غذایی ممکن است منجر به شوک آنافیلاکتیک شود. در این حالت یک واکنش کلی در بدن وجود دارد که طی آن چندین سیستم بدن درگیر شده و حالاتی نظیر کاهش فشارخون و از دست رفتن هوشیاری به وجود می‌آیند و شخص باید به سرعت به اورژانس بیمارستان منتقل شود، در غیر این صورت ظرف مدت کوتاهی جان خود را از دست می‌دهد.
منبع خبر:کانال تلگرام دکتر مهدی نیکجو
