تشخیص افسردگی کودکان بسیار دشوار است و والدین و معلمان اغلب متوجه سمپتوم های آن نمی شوند، مخصوصا در کودکان خردسال. افسردگی کودکان خردسال، به صورت چسبیدن به والدین و پرستاران، نرفتن به مدرسه و ترس های شدید، تحریک پذیری، و انزوای اجتماعی نشان داده می شود، و علاوه برآن، با دردهای جسمی، مثل دل درد و سردرد نیز ارتباط دارد. تخمین زده می شود، ۲۸% کودکان قبل از ۱۹ سالگی به افسردگی مبتلا میشوند. افسردگی نوجوانی به صورت بدخلقی، شرکت نکردن در فعالیت های خانوادگی، کم وزنی یا چاقی، بی رمقی، کندی روانی -حرکتی(آهسته شدن تفکر و حرکات فیزیکی)، هایپرسومنیا(خواب زیاده از حد)، احساس بی ارزشی، احساس گناهکار بودن، و فکر کردن به خودکشی، نشان داده میشود.
معیارهای تشخیص افسردگی کودکان تقریبا همان هایی است که برای بزرگسالان به کار می رود. اما برخی سمپتوم ها با بالارفتن سن از بین می روند. شیوع افسردگی کودکان متغیر است و به سن آنها بستگی دارد. معمولا در کودکان کوچکتر میزان شیوع ۲% تا ۵% است و در نوجوانان، به ۴% تا ۸% می رسد. در افسردگی نوجوانان تفاوت های جنسیتی نیز وجود دارد و دختران تقریبا دو برابر پسران افسرده میشوند.
نکته ای که باید به آن توجه داشت اینست که افسردگی در کودکان و نوجوانان اغلب با سایر اختلالات روانی کاموربیدیتی زیادی دارد، که این امر میتواند عواقب منفی زیادی را در پی داشته باشد.
برخی عوامل خطر برای افسردگی کودکان عبارتند از：
- عوامل شخصیتی و مشکلات از قبل موجود (مثل کمرویی، عدم اعتماد به نفس، وابستگی عاطفی، رفتارهای برونی سازی و درونی سازی، اقدام به خودکشی در گذشته و یا افسردگی و اضطراب در گذشته).
-استرس (مشکلات روزمره و رویدادهای مهم زندگی).
- مهارتهای اجتماعی و مقابله ای(اعتقاد به نداشتن کفایت اجتماعی بالا، مهارتهای مقابله ای ضعیف، و کشمکش با والدین).
- حمایت اجتماعی کم بویژه از سوی والدین و دوستان.
- مشکلات سلامت فیزیکی(بیماری جسمی،نداشتن فعالیت، سیگارکشیدن).
- عملکرد تحصیلی ضعیف (غیبت از مدرسه، نارضایتی از نمرات درسی).
در کودکان خردسال بدرفتاری فیزیکی، سوءاستفاده ی جنسی، یا غفلت والدین، با افسردگی ارتباط دارد.
عوامل پیش بینی کننده ی افسردگی در کودکان زیر ۵ سال عبارتند از：
طلاق والدین، آمدن پدر یا مادر ناتنی به خانواده، بیماری مادر در دوران بارداری، بیماری نوزاد در ۶ ماه اول زندگی،اضطراب مادر، دعواهای والدین، و طرز فکر مادر درباره ی اصول فرزندپروری.
در زمینه ی علل افسردگی کودکان میتوان گفت علاوه بر عوامل خطر که به آنها اشاره شد، یک عامل ژنتیک خفیف وجود دارد و عوامل پسیکولوژیک بویژه دو عامل عمده تعامل والد-فرزند و عوامل شناختی نقش مهمتری دارند.
درمان: تحقیقات نشان داده اند رویکردهای درمانی چندوجهی شامل دارو درمانی، خانواده درمانی، و بویژه روان درمانی شناختی-رفتاری و بازی درمانی برای افسردگی کودکان مؤثراست.
منبع خبر:کانال تلگرام دکتر مهدی نیکجو
